Ook top 3 wankelt: Ajax, PSV en Feyenoord luiden noodklok
TOPCLUBS VREZEN TOEKOMSTDe coronacrisis zorgt voor veel schade in het voetballandschap. Niet alleen de kleine clubs wankelen, ook de Nederlandse top vreest mokerslagen als er langere tijd geen publiek welkom is in de stadions.
Freek Jansen 14-04-20, 19:07
Laatste update: 20:16
20
1
Door Freek Jansen
De nieuwe koers van Ajax bracht de club in tweeënhalf jaar tijd veel weelde. Het salarishuis ging op de schop en Ajax koos ook op de transfermarkt de aanval. De Amsterdammers koppelden sportieve successen aan financiële voorspoed. Na al die jaren vol plichtmatig meehobbelen gloorde aansluiting bij de Europese top. Ook na de pijnlijke uitschakelingen door de Spaanse clubs Valencia (Champions League) en Getafe (Europa League) wilde de Amsterdamse clubleiding niets weten van een nieuwe stip aan de horizon. De torenhoge ambities bleven intact.
De coronacrisis gooit echter alle plannen rigoureus overhoop. Het is nog onduidelijk hoe groot de schade exact is, maar dat Ajax heel hard wordt geraakt, wordt inmiddels ook in de hoofdstad openlijk erkend. De club spreekt van een bloedbad, en dat gevoel leeft niet alleen bij de regerend kampioen. Ook vanuit PSV en Feyenoord klinken steeds hardere geluiden dat de topclubs gigantische financiële problemen gaan krijgen.
Kortzichtige beeldvorming
De oorzaak ligt bij de drie grootste clubs van het land dan ook niet zozeer in de korte termijn, het wel of niet uitspelen van de competitie, maar in de langere termijn. Ofwel: het spelen zonder publiek. Steeds meer experts verkondigen dat het zomaar nog een jaar kan gaan duren voordat er weer volle stadions mogelijk zijn. In dat geval moeten ook de rijkere clubs in Nederland alle zeilen bijzetten om te overleven. Waar in het buitenland de tv-gelden cruciaal zijn en de recettes best belangrijk, is dat in Nederland precies andersom. De topclubs hebben dagelijks contact met elkaar over de scenario’s van spelen zonder publiek, en de schetsen die daaruit voortkomen variëren van zeer zorgelijk tot catastrofaal.
© BSR Agency
In de roep om een noodfonds en extra geld voor de kleinere clubs wordt continu richting de topclubs, en met name Ajax, gewezen. Het is een logische maar tegelijkertijd kortzichtige beeldvorming. De Amsterdammers beschikken over een riant eigen vermogen maar dat is niet een bedrag dat de club zomaar even kan ophoesten. Slechts een deel is cash, het merendeel zit in gebouwen en aangetrokken spelers. Wie nader inzoomt op de financiële situatie, en daarbij het recente jaarverslag koppelt aan de inkomsten uit spelen met publiek, voorziet ook financiële rampspoed bij de regerend landskampioen.
Zolang voetbal zonder publiek plaatsvindt, incasseert Ajax klap na klap. Over een heel seizoen genomen betekent dit scenario een geschat verlies van ongeveer 60 miljoen euro. Geen publiek betekent onder meer geen inkomsten uit zakelijke stoelen (14 miljoen), seizoenkaarten (13 miljoen), Losse kaarten (7 miljoen) en Europese recettes (17 miljoen).
De klappen in Rotterdam en Eindhoven zijn iets minder groot in absolute aantallen (zie hieronder), maar als onderdeel van de totale begroting mogelijk nog harder. Waar Ajax bij een seizoen zonder publiek afstevent op een verlies van ongeveer 60 miljoen euro in een jaar (tegenover een totale begroting van 110 miljoen), komt dit bij Feyenoord uit op ongeveer 30 miljoen (begroting: 70 miljoen) en PSV ongeveer 30 miljoen (begroting 70 miljoen).
PSV heeft zonder publiek een gigantisch probleem
PSV begroot voor elk seizoen alsof het minimaal de groepsfase van de Europa League bereikt en haalt daarmee ongeveer 70 miljoen aan inkomsten. Op het moment dat de coronacrisis ver ingrijpt in het komende seizoen, komen vooral de posten stadionexploitatie (16 miljoen euro) en vermoedelijk ook seizoenkaarten en losse verkoop (11,5 miljoen) onder druk te staan. Het zal bovendien lastig worden om de sponsorinkomsten (18 miljoen) op peil te houden en ook over de andere te ontvangen bedragen (transfers, etc) bestaan twijfels.
In het slechtste scenario, een seizoen zonder publiek, heeft PSV een gigantisch probleem. Met onherroepelijk gevolgen voor de voetbalkant. PSV moet op dit moment elk jaar een of twee succesvolle transfers doen om in het voetbalbedrijf überhaupt break-even te draaien. Het moet jaarlijks gaan om transfers met een boekwinst van meer dan 15 miljoen euro, om alle afschrijvingen te kunnen pareren. De grote vraag is of dit op de nieuwe transfermarkt nog wel haalbaar zal zijn. (Rik Elfrink)
Cody Gapko juicht met de fans van PSV.
Cody Gapko juicht met de fans van PSV. © Pim Ras fotografie
Ajax heeft wel als voordeel dat het kan teren op hoge sponsorinkomsten (34 miljoen euro), en daarmee net zoveel binnenhaalt als PSV (18 miljoen) en Feyenoord (16 miljoen) samen, zoals in de jaarverslagen staat. Dat geldt ook voor de inkomsten uit merchandise, Ajax incasseert op dat vlak het viervoudige van PSV, hoewel ook daar momenteel (drie fanshops zijn gesloten) flinke klappen worden geïncasseerd. Deze inkomsten zullen in de verste verte niet genoeg zijn om break-even te draaien. Over dit seizoen, met daarin groepsfase Champions League en een ronde Europa League, draaide Ajax al een verlies. Met het nijpende verlies daar bovenop zal Ajax dus zelf alle zeilen bij moeten zetten om overeind te blijven, laat staan om als suikeroom te dienen voor andere noodlijdende clubs in Nederland.
De grote verliezen gaan doorwerken op de sportieve kracht. Aangezien ook de transfermarkt in elkaar stort, zullen de topclubs, met Ajax voorop, veel minder transferopbrengsten halen uit vertrekkende spelers. Vanuit alle drie de clubs klinkt het realistische perspectief dat er een noodgedwongen halvering van het budget gaat plaatsvinden als de coronacrisis niet met een vaccin een halt wordt toegeroepen. Het prikkelende perspectief aan aansluiting bij de Europese top ligt inmiddels in de onderste lade van de clubleiding. Het perspectief van overleven is op dit moment veel realistischer.
Feyenoord vreest zware tijden
Ook voor Feyenoord worden het zeer zware tijden. Wie kijkt naar de cijfers van vorig seizoen, ziet dat de club een omzet draaide van 70 miljoen euro. Na aftrek van de kosten bleef er een klein half miljoen over. Uit dezelfde jaarcijfers blijkt dat Feyenoord uit kaartverkoop en recettes (15 miljoen) en zakelijke klanten met businessunits (12,5 miljoen) zo’n 27,5 miljoen binnenhaalt. Ook de inkomsten uit merchandising, nu zo’n 10 miljoen op jaarbasis, zullen fors dalen. Snel gerekend betekent dat bij een scenario dat de stadions een seizoen leeg zullen blijven een verlies van 30 miljoen op een omzet van 70 miljoen. Dat geld heeft Feyenoord niet, zoals Ajax wél, als eigen vermogen beschikbaar.
© ANP
Wat zou dat reëel gezien voor gevolgen kunnen hebben? Feyenoord haalt dan geen nieuwe spelers en kantoorpersoneel moet vrezen voor hun baan. Een voordeel is dat de club al veel grootverdieners uit de selectie ziet verdwijnen, een besparing van miljoenen in het salarisbudget. Dat zet natuurlijk meer zoden aan de dijk dan een paar medewerkers van de commerciële afdeling noodgedwongen wegsturen.
Saillant detail is ook dat het Stadion Feijenoord, dat los staat van de BVO Feyenoord, nog veel zwaardere klappen zal krijgen. Daar is de financiële nood al tijdenlang bijzonder hoog, het stadion zit al diep in de financiële reserves. De enige manier om die problemen nog te overwinnen is de bouw van een nieuw stadion. Als er niet wordt gevoetbald met publiek, er zijn geen popconcerten of andere evenementen, dan kan het stadion dat onmogelijk financieel overleven. (Mikos Gouka)
Www.ad.nl
