Ajaxtalk

Het tijdperk Vitesse is voorbij, NEC herstelt oude orde in Gelderland

Europese hoogtijdagen, de KNVB-beker van 2017. Decennialang is Vitesse de ‘Nummer 1 van Gelderland’. Maar de machtsverhoudingen dreigen grondig te veranderen. NEC neemt de heerschappij in de provincie over. Opnieuw.

Lex Lammers 06-04-24, 08:19 Laatste update: 09:03


Vitesse staat op omvallen. Op sportief, bestuurlijk en financieel vlak. De chaos is compleet in Arnhem. De angst om het voortbestaan regeert bij de club en de achterban. De vrees om van het veld te worden geblazen.
De diepe ellende aan de Rijn wekt weinig medelijden op ‘Over De Waal’. In Nijmegen. Al drie decennia wordt NEC nu overvleugeld door Vitesse. De aartsrivaal. Maar er staat een voetbalrevolutie op til in het hart van Gelderland. Van reusachtig formaat. De macht schuift op naar De Goffert. De Bloedkuul, zoals de supporters hun onderkomen liefkozend noemen.

Dat is reden tot feest.

Juk Vitesse
Het is ook wat, dat juk van Vitesse. De verstokte Nijmeegse voetbalfan heeft jarenlang met pijn in het hart het succes in Arnhem aangezien. Een vaste plek in de subtop vanaf 1990, met grootheden als Frans Thijssen, Nikos Machlas, Pierre van Hooijdonk, Wilfried Bony, Martin Ødegaard of Mason Mount. Allemaal iconen van hun eigen tijdperk. Een era vol Europese avonturen. Met clashes tegen Real Madrid, Internazionale, Sporting Lissabon, Tottenham Hotspur, AS Roma en Liverpool. De KNVB-beker van 2017. Goed voor een waar volksfeest in Arnhem. En een zwik zeges in de derby. De clash der clashes in Gelderland.


Bij Vitesse heet de aartsri­vaal NEK. Nooit Eniesee, zoals de club onder de Nijmeegse aanhangers wordt omarmd

Die derby, die zorgt nu voor verhitte gemoederen. De eer staat op het spel als NEC en Vitesse elkaar treffen. Het is een stammenstrijd. Je bent voor de ene en tegen de ander. Een tussenweg bestaat er niet. Vitesse versus NEC is ook Arnhem tegen Nijmegen.

Thuisduels Vitesse in De Goffert
De rivaliteit, zo diepgeworteld, vurig en intens, stamt echt niet uit een ver verleden. NEC versus Vitesse is als fenomeen, als de Gelderse derby, die bak vol emotie, pas ontstaan aan het einde van de jaren 90 van de vorige eeuw. Vanuit het niets.

In het begin van dat decennium heerst een gezonde rivaliteit. Er is volop fanatisme. Echt wel. Maar dat voelt meer als een broedertwist.

Vitesse werkt in 1993 zelfs gewoon twee thuiswedstrijden af in De Goffert. Tegen Feyenoord en PSV. De Nijmeegse club ontvangt de buurman van harte, omdat het veld in stadion Nieuw-Monnikenhuize wordt vervangen. 21.000 (!) toeschouwers zijn zo getuige van de 1-0 winst op PSV. Edward Sturing scoort. Een rasechte Vitessenaar wordt toegejuicht in Nijmegen.

Karel Aalbers
Het zal de enige keer zijn. Een uitspraak van Karel Aalbers, voorzitter van Vitesse, verandert het sentiment volledig. De preses van de Arnhemse club stelt aan het einde van de jaren 90 dat er in Gelderland slechts plaats is voor één topclub. Vitesse. In Nijmegen werkt dat als een rode lap op een stier. In het nieuwe millennium slaat fanatisme om in haat. De streekderby wordt een clash. En winst is de heilige graal. Vergiffenis bestaat niet. Mededogen of compassie is verboden.

Daar zit een verhaal aan vast, dat volledig ondergesneeuwd is. De hele derby berust op ‘een misverstand’. Aalbers heeft, zo heeft hij meermaals gesteld, nooit gezegd dat een club moest verdwijnen. Zijn uitspraak is gebaseerd op een groot nationaal onderzoek. Op grond daarvan zou er in het hart van Gelderland plaats zijn voor één grote club en één middelgrote club.


Het is allemaal aan dovemansoren gericht. De nuance verdampt in het luchtledige. Een vijand is geboren. In Nijmegen zijn geel en zwart zo ‘verboden kleuren’. Bij NEC staat op voetbalschoenen in die tinten echt een ban. En in Arnhem is dat rood, zwart en groen. Vinden ze een foeilelijke combinatie.

In Nijmegen ligt de derby vanaf Aalbers’ uitspraken zwaarder dan in Arnhem. Al verandert de emotie met de jaren wel. Bij Vitesse heerst tegenwoordig tevens groot fanatisme onder de aanhang als het om de buurman gaat. Die heet steevast NEK. Nooit Eniesee, zoals de club onder de Nijmeegse aanhangers wordt omarmd.

Troonswisseling
NEC, of voor de liefhebber dus Eniesee, overvleugelt dit jaar Vitesse. Na decennia van Arnhemse heerschappij kondigt zich een Gelderse troonswisseling aan. En die kan wel eens jaren gaan duren. Of zelfs voor eeuwig zijn.

Vitesse staat namelijk op omvallen. De club is door wanbeleid en grootheidswaanzin in een peilloze, bestuurlijke diepte gestort. Alleen een voetbalwonder kan degradatie nog voorkomen. Maar vooral het bestaansrecht staat momenteel op het spel. Er wordt in Arnhem een noodplan opgesteld om voor volgend seizoen een proflicentie te verkrijgen. Onder de huidige omstandigheden is die er niet.

Herstel oude orde
Uitgaand van een goede afloop in Arnhem, want dat is nog altijd mogelijk, zijn de veranderende verhoudingen in het Gelderse voetballandschap niet nieuw. In wezen herstelt NEC de oude orde. Vitesse ontleent de status van subtopper aan de afgelopen 35 jaar. Daarvoor heeft de club jarenlang een kwijnend bestaan geleid. Heel vaak in de eerste divisie. In de marge. Met FC Wageningen ook als dé derby.

De hegemonie in het hart van Gelderland heeft zo dus jarenlang gelegen bij NEC. De club uit Nijmegen is de eerste eredivisionist van de provincie, in 1966. Pas jaren later volgt Vitesse. En daarna komen nog De Graafschap - behorend tot de eerste profclubs van Nederland - en Wageningen, dat alweer ter ziele is.

NEC in het geel en zwart
In die tijden stralen ook regionale talenten in De Goffert. Grootheden uit de historie van de club. Thijssen (later dus Vitessenaar), Jan van Deinsen, Frans Janssen, Sije Visser én Jan Peters. Een international, die samen met Johan Cruijff de Engelsen in 1977 op Wembley wegtikt.

Het zijn ook tijden van een ander sentiment. Zonder de emoties rond de derby. NEC ‘trekt’ in die jaren doodleuk ‘ten strijde’ in gele shirts en zwarte broek. De kleuren van Vitesse! Het is nu volstrekt onvoorstelbaar. Maar toch lijken oude tijden te herleven in Gelderland.

Wouter schreef: ↑

za apr 06, 2024 9:14 am

Ja, het zijn gekke tijden. Grote provincieclubs als NAC, Groningen en Vitesse (mits ze voortbestaan) in de eerste divisie en kleintjes als Excelsior, Almere City en NEC in de eredivisie. Die laatsten hebben het op technisch/sportief gebied knap gedaan de laatste jaren.

Wouter schreef:Weet je wat het gewoon is? Ze dachten na die huldiging enkele weken geleden gewoon: "Het seizoen zit erop, we hebben ons doel bereikt. We moeten nog een of ander onbeduidend wedstrijdje spelen tegen Feyenoord en dan ook wat competitiewedstrijden die er niet toe doen."

Zo werkt dat gewoon.

Sandro schreef: ↑

ma apr 29, 2024 7:24 pm

Jezus Wouter, weleens van het fenomeen derby gehoord en hoe dat leeft onder supporters?