Openhartig over homoseksualiteit
Door STEFAN RAATGEVER
AMSTERDAM - In het boek Gelijkspel spreken sporters over hun homoseksualiteit. Hieronder het verkorte hoofdstuk over schaatser Rutger Elsinga.
‘Op mijn veertiende kreeg ik voor het eerst het idee dat me iets dwars zat. Ik keek namelijk bijna alleen naar jongens. Op de ijsbaan zag ik regelmatig een jongen waarvan ik dacht: die is leuk! Hij was knap, had een mooi lichaam en een stoere uitstraling. Met de gedachte aan hem kwam echter meteen het gevoel boven dat ik die aantrekking niet mocht voelen. Ik schrok daarvan, schoof mijn gevoel aan de kant en ging weer verder.
Dat aangetrokken voelen en meteen weer wegduwen van mijn gevoelens is heel lang doorgegaan. Als mensen me vroegen of ik al een vriendinnetje had, moest ik ontkennend antwoorden en dat vond ik vervelend. Zonder dat ik het wilde, trok ik veel meisjes aan. Het was gezellig en vertrouwd met meiden, maar ik vond ze niet aantrekkelijk. Met meisjes om me heen kon ik echter mooi mijn gevoelens naar jongens voor de buitenwereld verhullen. (..)
Ik begon aan mijn MBO-opleiding en toen gebeurde iets bijzonders. In de klas zaten slechts vijf jongens en met één van hen wisselde ik steeds vaker blikken van herkenning. We raakten met elkaar in gesprek. Op een bepaald moment vroeg hij of ik ook homo was en al snel bleek dus dat we allebei op jongens vielen. Het was een tijd vol geheimen. De meeste leerlingen die toen bij mij in de klas zaten, weten nu nog steeds niet dat ik homo ben. Hij was de eerste aan wie ik het bekende. (..)
In de jaren daarna vond ik op vele momenten dat ik het mijn ouders moest vertellen, maar wanneer ik thuiskwam en het eruit wilde gooien, stelde ik het toch weer uit. De drempel was hoog. Ik was bang dat ze het raar zouden vinden en me zouden afwijzen, terwijl ik in mijn hart wist dat ze dat niet zouden doen. In die jaren had ik verdriet, omdat ik vond dat ik de stap moest zetten en het toch steeds naliet.
Op mijn twintigste kwam het er eindelijk van. Ik weet het nog precies. Ik lag op de grond in de woonkamer en was alleen met mijn moeder. In het Fries zei ik: Ik tink dat ik net sa op famkes val. Mijn moeder schrok; ze had het niet verwacht. Toen kwamen de emoties en moest ik huilen. Mijn moeder huilde ook. Het vertellen gaf veel lucht en leek het mooie begin van alles te zijn, maar toch ging het anders. Mijn ouders hadden het beste met mij voor en wilden voorkomen dat ik gehinderd werd in mijn topsportcarrière. Mijn moeder vond dat ik het maar niet moest vertellen aan de buitenwereld. Ze zei: Je zit in het schaatsen en je weet niet hoe mensen reageren. Het is beter van niet.
Door de grote invloed die zij op mij had, leek het mij toen ook beter om het voor me te houden. Ik heb het wel aan twee tantes en mijn broer verteld, maar verder aan niemand. Niemand wist dat ik in die tijd stiekem naar Groningen reisde om een jongen te ontmoeten. Een vriend hebben en het stil willen houden, werkte echter niet. De relatie kwam bovendien te vroeg; ik kon er nog niet voluit voor kiezen.
Een tijd later scharrelde ik weer met een ander, maar ook dat bleek niet lang stand te houden. Mijn ouders deelden in mijn dubbele houding, want als ik bij die vriend verbleef en thuis onverwacht bezoek kreeg, zeiden ze: Oh Rutger, die is op trainingskamp.
Wel een heel speciaal trainingskamp... De angst van mijn moeder, om er openlijk voor uit te komen, werd ook mijn angst.
Ik had zo’n hekel aan het vele liegen en aan het dubbele leven dat ik leidde. Daar heb ik nu spijt van. Ik had het veel eerder moeten vertellen! Die geheimhouding heeft geduurd tot mijn 27ste levensjaar. Kun je nagaan hoe lang ik me anders heb voorgedaan dan wie ik ben. Ik wilde niet langer de ‘sportende Rutger zonder vriendin’ zijn! Ik kon het niet langer verdragen. De knop moest om. Die dubbele houding kon best eens een negatieve invloed hebben op mijn prestaties. In mijn sport had ik mijn gevoel weggestopt; achteraf gezien schat ik in dat mijn schaatsprestaties misschien beter waren geweest als ik die stap eerder had gezet.
Mijn drie jaar oudere broer was meteen enthousiast toen ik mijn homoseksuele gevoelens met hem deelde. Hij vond het hartstikke leuk voor mij. En wat bleek? Diezelfde broer vertelde een paar jaar later dat hij ook homo was. Hij ging enige tijd later samenwonen en is nu gelukkig. Misschien heeft zijn homoseksualiteit mij ook tegengehouden om er zelf in bredere kring voor uit te komen. Ik moest er niet aan denken dat de beide zonen uit één gezin homo zouden zijn. Ik wilde m’n ouders in bescherming nemen. Daarmee besef ik dat ik te veel met anderen bezig ben geweest en onvoldoende met mezelf. Ook al ging ik er zelf aan onder door; het ging mij altijd meer om de ander. (..)
De eerste met wie ik het deelde in de schaatswereld was mijn trainster Sijtje van der Lende. Ze wist wat ik kwam vertellen. Toen ik vertelde dat ik al jaren aan het worstelen was omdat ik op jongens viel, riep ze uit: Dat is helemaal niet erg! Ze vroeg zich af waarom ik het niet eerder had verteld. Het gesprek was een verademing en had op mij een prettige uitwerking. Vanaf toen ging het balletje rollen. (..)
Eindelijk groeide er trots in mij en kon ik mezelf zijn. Alle topschaatsers weten het en ik heb geen enkele negatieve reactie ontvangen. Het is volledig geaccepteerd in de schaatswereld, ook al ben ik, voor zover ik weet, de enige mannelijke homo. Mijn coming-out bracht ontspanning, alsof een last van me afviel. (..) Met mijn medewerking aan dit boek kom ik nu duidelijk uit de kast. Ik hoop dat mijn verhaal andere sporters aanzet om ook voor hun homoseksualiteit uit te komen.’
www.sportwereld.nlVan Gaal: Homo's zijn welkom bij AZ
Door STEFAN RAATGEVER
AMSTERDAM - Even houdt het zaaltje in het Olympisch Stadion de adem in. Louis van Gaal meldt dat hij zijn geplande toespraak houdt voor wat die is en de overhandiging van het boek ‘op de manier zoals ik ben’ zal voortzetten.
Volgt er nu een ouderwetse Van Gaal-bulderspeech? De voetbalwereld is immers deze middag niet bepaald gunstig belicht. Homo-vijandig en niet-tolerant is de kernboodschap.
Schrijver Huub ter Haar heeft voor zijn verhalenbundel Gelijkspel ook de gehoopte homoseksuele voetballer niet kunnen vinden. De gewenste voorbeeldsporter ontbreekt zo. Vreemd, merkt minister Plasterk in zijn speech op. ,,Eén op de vijftien mensen is homo. Dan moet elk team, met de reserves erbij, er toch eentje kennen?’’
Van Gaal denkt van niet, zo bast hij even later naar het publiek. ,,De voetbalcultuur trekt homo’s waarschijnlijk minder aan. Er zijn er minder dan Plasterk zegt.’’
Toch, en dan haalt het roze deel van zijn gehoor opgelucht adem, is een homoseksuele speler van harte welkom bij AZ, zegt hij. Uiteraard zelfs. ,,Als trainer kijk ik naar de mens als geheel. Zijn seksuele geaardheid is maar een onderdeel. Het gaat er om dat je je gedraagt zoals je bent. Dat doe ik zelf ook altijd.’’
Woorden die veel weerklank vinden op de presentatie van Gelijkspel, waarin tien (voormalig) topsporters openhartig vertellen over hun seksuele geaardheid en de worsteling die aan het onderkennen daarvan vooraf ging.
Dat is groot nieuws, want een klein leger aan verslaggevers is uitgerukt om te spreken met sporters als atlete Monique de Wilt, schaatsster Marieke Wijsman en zwemmer Johan Kenkhuis. Zij genieten vaak zichtbaar van de aandacht en van de mogelijkheid hun eigen persoonlijkheid openlijk te tonen. Softbalster Marlies van der Putten loopt rond in een T-shirt met het opschrift ‘I love me’.
Auteur Huub ter Haar is blij met de openhartige sporters, maar mist de megapopulaire roze idolen op wie hij vooraf had gehoopt.
,,Misschien ben ik naïef geweest,’’ zegt hij. ,,Ik wilde één hele grote naam én een voetballer in het boek. Dat zou zo geweldig werken als rolmodel voor bijvoorbeeld jonge homo’s. Nu heb ik maar twee nog actieve sporters kunnen vinden. De zoektocht was heel complex. Ik heb veel netwerken moeten inschakelen om er achter te komen welke sporters homo zijn.’’
Om die vervolgens over te halen hun verhaal te vertellen, bleek zo mogelijk nog lastiger. ,,Ik kreeg vaak tegenstrijdige informatie. Dan hoorde ik van teamgenoten over een homoseksuele speler, maar ontkende de pr-man het vervolgens. Of ik hoorde van verschillende kanten over een voetballer, die vervolgens zelf glashard zei dat het allemaal onzin was. Zelfs een topscheidsrechter weigerde mee te werken. En dat na boegbeelden als Ignace van Swieten en John Blankenstein.’’
De zus van de inmiddels overleden Blankenstein was ook bij de presentatie. Zij nam het werk van de oud-arbiter in de John Blankenstein Foundation over en maakte het boek mede mogelijk. Ook nodigde ze Louis van Gaal uit.
Aangezien er geen homosexuele topvoetballers schijnen te bestaan heeft deze topic een plaatsje gekregen bij de overige sporten.
