Is Ajax een joodse club?

Alles over Ajax in z'n algemeenheid.

Moderator: mods

Plaats reactie
Gebruikersavatar
Duke
Site Admin & AT EC 2016 winner
Berichten: 33767
Lid geworden op: ma apr 19, 2004 10:09 am

Is Ajax een joodse club?

Bericht door Duke » di apr 30, 2019 11:34 am

Simon Kuper: Succes van Ajax komt niet uit de lucht vallen

Hoezo een mirakel? Kenners piekeren zich suf over het geheim van Ajax, dat vanavond tegen Spurs speelt in de halve finale van de Champions League. Auteur Simon Kuper vindt het succes niet verrassend.

Als Brit die in Leiden opgroeide ben ik fan van het Nederlandse voetbal, en tot voor kort had ik daar vaak spijt van. Ik woon in Parijs, en mijn kinderen zijn helaas voor Frankrijk. De laatste jaren vonden ze me zielig. Bij Frankrijk-Nederland in Parijs in 2017 ging ik al na de tweede Franse goal maar met mijn telefoon spelen, terwijl mijn kinderen meehosten met het tribunelied En wie niet springt, die is niet Frans.

Nadat ze vorige zomer (op de leeftijd van 9, 9 en 12 jaar) wereldkampioen werden, heb ik ze verteld dat dit het hoogtepunt van hun fancarrières was en dat het vanaf nu alleen maar minder zou worden. Ze bleven papa echter zielig vinden.

Enthousiasme
De meest gebruikte woorden zijn ‘teamgeest’ en ‘enthousiasme’. Alsof je daarmee Juve verslaat
Nu heeft Ajax de hiërarchie in ons gezin hersteld. ,,Jullie moeten pressen als Ajax’’, zei de coach van het team van mijn zoontjes vorig weekend. Het is fascinerend om in heel Europa de omarming van het herleefde Nederlandse voetbal te aanschouwen.

Bij de meeste buitenlanders zie je een soort blij onbegrip, alsof de successen van Ajax tegen veel rijkere ploegen een uit de lucht gevallen mirakel zijn. Dat Matthijs de Ligt op zijn 19de aanvoerder van Ajax is, vindt bijna elke buitenlander bizar, ook in een tijdperk dat zelfs Engeland tieners in de nationale ploeg opstelt. En de meest gebruikte woorden in buitenlandse analyses van het Ajax-spel zijn ‘teamgeest’ en ‘enthousiasme’, alsof je daarmee Real Madrid en Juventus verslaat. Juve-legende Alessandro del Piero zag het beter dan anderen: ,,Wat het meeste indruk op me maakt is niet het harde werken of de technische vaardigheid, die allebei uitzonderlijk zijn. Het is de manier waarop ze het veld vullen, hun verstand van ruimte en tijd, en dat op zo’n jonge leeftijd.’’

De buitenlanders die Ajax het beste aanvoelen zijn vaak vijftigers, die als kinderen in de jaren 70 door het Nederlandse voetbal zijn gevormd. Voor een fan van een bepaalde leeftijd is alles in het voetbal herhaling. Elke nieuwe ster roept een spook uit het verleden op. Voor mij is Donny van de Beek bijvoorbeeld Neeskens. Het tenue van Ajax is een soort tijdmachine, die je terugvoert naar de jaren 70. De Ajax-spelers die in Turijn telkens weer en masse verbaasde Juve-spelers van de bal liepen, zijn de Oranje-spelers die in Hannover in 1974 hetzelfde deden met Uruguayanen.

Deze continuïteit merkte ik het sterkst tijdens een gesprek in februari met Josep Maria Bartomeu, de 56-jarige president van FC Barcelona. Op zijn kantoortje in Nou Camp begon hij met een vraag aan mij over zijn nieuwste aankoop: ,,Wie is Frenkie de Jong, voor jou?’’ Ik vertelde dat het een unieke voetballer was - en misschien ook een grote voetballer, maar dat moest nog blijken. Toen sprak Bartomeu zijn hoop uit dat De Jong tien jaar lang één van de drie beste spelers ter wereld zou zijn.

Bartomeu vertelde me over de onderhandelingen. Op het moment dat De Jong zijn doelen opnoemde - ‘Ik wil genieten van mijn leven met mijn vriendin, en van voetbal’ - wist Bartomeu dat hij voor Barcelona zou tekenen. Bovendien, zei de president: ,,Ik mag de vader erg graag, want hij is net zo enthousiast als wij over Johan Cruijff. Hij is fan van het spel van Lanaranja mecánica, van het Nederlands elftal van het WK 1974. Ik heb die duels gezien.’

Bartomeu had Frenkie het volgende verkooppraatje gegeven: ,,Als je een coach zoekt, moet je Pep Guardiola hebben, maar als hij Manchester City verlaat dan weet ik niet wie er de volgende coach wordt. Als je geld zoekt, ga dan naar PSG. Maar wie er ook coach van Barça wordt in jouw leven, de speelstijl verandert niet. Ajax en Barça, wij hebben dezelfde voetbalfilosofie, hetzelfde concept. Jij bent met dat concept opgevoed.’’

Joodse derby
Sinds de loting tegen Spurs - een club uit het deels joodse Noord-Londen, wiens fans zichzelf ‘Yiddoes’ noemen - is er een nieuw aspect aan de buitenlandse belangstelling voor Ajax. De halve finale van de Champions League is her en der omschreven als de ‘joodse derby’. In 2003 schreef ik het boek Ajax, The Dutch, The War, dat onder meer het joodse verleden van Ajax behandelt. De laatste dagen krijg ik daarom vaak de vraag: ,,Is Ajax een joodse club?’’ Het korte antwoord is: nee. In het vooroorlogse Amsterdam waren er vijf voetbalclubs die specifiek voor joden waren opgericht. Na de oorlog waren ze praktisch verdelgd: één club had 95 procent van zijn leden verloren. De voetbalbond toonde weinig sympathie. De clubs mochten niet automatisch terugkeren naar de divisie van de Amsterdamse competitie waaruit ze in 1941 waren verbannen.

Het clubje HEDW vroeg tevens om kwijtschelding van een schuld, aangezien het geen geld had nu tweehonderd van zijn leden dood waren. De KNVB weigerde, misschien uit angst een precedent te scheppen voor toekomstige genocides. Het enige overgebleven restant van die vijf clubs is het Amsterdamse WVHEDW.

Onbetaalbaar
Ajax was in de vooroorlogse amateurtijd eerder de club van de niet-religieus gekleurde Amsterdamse middenklasse, vooral winkeliers en kantoorwerkers. De meeste Amsterdamse joden waren destijds echter straatarme proletariërs: de Jodenbuurt rond het Waterlooplein was het Bijlmer van voor de oorlog. Wie bij Ajax wilde spelen, moest een tenue en voetbalkoffertje hebben. Het was onbetaalbaar. De schaarse joodse Ajax-leden waren vooral succesvolle mensen die de Jodenbuurt achter zich hadden gelaten. Mozes van Praag, pianohandelaar aan het Spui en Ajax-donateur, wandelde bijvoorbeeld elke zondag met zijn zoon Jaap naar het toenmalige ‘houten stadion’ aan de Middenweg, en vanaf 1934 naar De Meer.

Maar de Jodenbuurt was wel massaal supporter van de dichtstbijzijnde club van niveau. Op zondagmiddag stapten de fans op het Weesperplein in een stoomtrammetje naar de Middenweg. De in 1912 geboren Hans Reiss vertelde me: ,,De mensen, bijna allemaal joden, puilden er aan alle kanten uit.’’

,,Dat u dat na zeventig jaar nog weet’’, merkte ik op.

,,Dat was toch mijn jeugd? Ik heb er middenin gewoond. En dat trammetje veroorzaakte vaak ongelukken, daarom werd het in de volksmond de Gooische Moordenaar genoemd.’’

Joodse club
Een andere vooroorlogse joodse supporter, Abraham Roet, die in 1946 naar Israël emigreerde maar Ajax-fan bleef, vertelde dat hij als kind Ajax nooit als joodse club had beschouwd. ,,Dat was het punt niet.’’ Ajax was juist een plek waar joden en gojim (niet-joden, red.) samenkwamen. Een jood op de tribune voelde zich deel van Amsterdam. Het helpt je de Februaristaking van 1941 te begrijpen: niet-joden kwamen (kortstondig) in opstand omdat ze joden kenden van school, van de markt, van het Ajax-stadion. De club was een smeltkroes.

In de jaren 60 werd de voormalige buurtclub een wereldclub, en werd Ajax tevens een plek waar enkele overlevenden van joods Amsterdam elkaar vonden. Voor deze mensen was het naoorlogse landschap als een lege kamer. Die kamer werd iets minder leeg als je naar Ajax ging. De club was een van de meest joodse omgevingen van het naoorlogse Nederland, een soort joodse surrogaatfamilie voor mannen die hun eigen families hadden verloren. Twee half-joodse jongens uit de vooroorlogse Jodenbuurt, Sjaak Swart en Bennie Muller, speelden in het eerste. Salo Muller was de masseur. Jaap van Praag was voorzitter. De joodse vastgoedjongens Maup Caransa en Japie Kroonenberg schoten soms geld voor.

Ajax bezorgde het jonge talent Johan Cruijff een baantje in het magazijn van ene Blitz, een van de laatste zogenaamde ‘textieljoden’. Cruijff verdiende bij door afgeprijsde kledingstukken met winst door te verkopen aan zijn moeder, vrienden en buren.

Anders gezegd: Ajax is nooit een ‘joodse club’ geweest. Maar een belangrijk deel van club en aanhang bestond altijd uit joden.

Antisemitisme
Dat wekte vanaf het begin antisemitisme op. In januari 1965 ging Bennie Muller DWS-keeper Jan Jongbloed op het veld te lijf, nadat Jongbloed ‘vuile pleurisjood’ zou hebben geroepen. Maar het ‘gejood’ in het Nederlandse voetbal werd pas in de jaren 70 structureel onder supportersgroepen. De Ajacieden tekenden kortstondig hakenkruizen op muren, en noemden zich ‘SS’, voor Super Slopers.

De sides van andere clubs noemden Ajax ‘de joden’, want Amsterdam was immers de ‘jodenstad’. Ajax-fans gingen vervolgens (in navolging van Spurs-fans) met Israëlische vlaggen zwaaien. Rond 1980 werden voor het eerst leuzen als ‘Ajax naar de gaskamer’ gehoord.

Sindsdien lijkt Ajax zich voor zijn joodse connecties te schamen. Bestuursleden ontkennen vaak krampachtig. Het zou mooi zijn als Ajax rond Spurs eindelijk zou kunnen zeggen: ‘Wij erkennen met trots het joodse aspect van onze afkomst. Onze duizenden joodse fans die in de oorlog zijn vermoord, zullen wij in de Arena herdenken met een standbeeld van onze in Auschwitz vergaste rechtsbuiten Eddy Hamel.’ Het is nu toch wel tijd.
www.ad.nl

De titel van dit artikel geeft een verkeerd beeld, dit is meer geschiedenisles. Vandaar dat ik er een afzonderlijk topic van heb gemaakt.
There is only one difference between a madman and me. I am not mad.

Salvador Dali

Historicus
Berichten: 3329
Lid geworden op: di mar 15, 2016 11:03 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Historicus » di apr 30, 2019 12:39 pm

Die Simon Kuper zat nog bij types als Boris Johnson in de klas...

Ajax Rules
Berichten: 31180
Lid geworden op: do jul 22, 2004 9:15 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Ajax Rules » di apr 30, 2019 12:52 pm

Dat van die hakenkruizen wist ik niet.
Socialisme is afgunst vermomd als mededogen, opgelegd met tirannie in de kleren van tolerantie.

Mr. Ajax
Berichten: 14431
Lid geworden op: vr sep 26, 2003 3:32 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Mr. Ajax » di apr 30, 2019 3:24 pm

Historicus schreef:Die Simon Kuper zat nog bij types als Boris Johnson in de klas...
Wat zegt dat verder over hem?
- Je bent net zolang gestoord tot je een genie bent -

Yopii
Berichten: 17879
Lid geworden op: zo nov 06, 2016 10:14 am

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Yopii » di apr 30, 2019 5:20 pm

Natuurlijk heeft binnen Ajax zo goed als niemand iets met het jodendom uit te staan, maar voor mij zal die connectie er altijd zijn. Als klein ventje keek ik tegen mijn oudoom op, niet omdat hij joods was, niet omdat hij een publieke functie had, maar omdat hij lid was van Ajax. Mijn droom was toen nog om de nieuwe Cruijff te worden (en dan voor altijd en altijd bij Ajax te spelen en nooit en te nimmer naar Barcelona te gaan :ajaxscarf.gif: ), al schoot ik geen deuk in een pak boter...

:blush.gif: :blush.gif: :blush.gif: :smallgrin.gif:

Gelukkig heeft mijn oudoom de spreekkoren van tegenwoordig niet hoeven meemaken.

Historicus
Berichten: 3329
Lid geworden op: di mar 15, 2016 11:03 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Historicus » ma mei 06, 2019 2:00 pm

Mr. Ajax schreef:
Historicus schreef:Die Simon Kuper zat nog bij types als Boris Johnson in de klas...
Wat zegt dat verder over hem?
Hij vertelde zelf eens dat hij bij die jongens in de klas zat (of met ze gestudeerd heeft, daar wil ik even van af zijn). Hij vertelde ook dat zijn standgenoten als tiener er al blind van uit konden gaan dat ze als volwassene in het parlement zouden belanden gezien hun afkomst.

En Simon Kuper is daarentegen de sportjournalistiek ingerold. Wat dat over Simon Kuper zegt? Weet ik niet zo goed. In elk geval dat hij van zijn hobby zijn beroep kon maken!

Historicus
Berichten: 3329
Lid geworden op: di mar 15, 2016 11:03 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Historicus » ma mei 06, 2019 2:04 pm

Ajax Rules schreef:Dat van die hakenkruizen wist ik niet.
Nee, ik ook niet. Schrik er wel een beetje van.

Wie kent Cees de Wolf nog?
Berichten: 9022
Lid geworden op: do aug 28, 2014 11:39 am

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Wie kent Cees de Wolf nog? » ma mei 06, 2019 2:51 pm

Ik wist dat ook niet, ben eigenlijk wel benieuwd naar de bron. Er stonden overigens tot begin jaren '90 wel een aantal skin-heads op F, kan ik mij herinneren.

Historicus
Berichten: 3329
Lid geworden op: di mar 15, 2016 11:03 pm

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Historicus » zo jul 12, 2020 4:43 pm

Ajax is een Maltese club... https://en.wikipedia.org/wiki/Rabat_Ajax_F.C. Ik kom deze naam net tegen omdat die club Europees voetbal speelde in een seizoen dat Sparta met Blind, Van Gaal, Olde Riekerink en Van der Lem dat ook deed.

Wie kent Cees de Wolf nog?
Berichten: 9022
Lid geworden op: do aug 28, 2014 11:39 am

Re: Is Ajax een joodse club?

Bericht door Wie kent Cees de Wolf nog? » zo jul 12, 2020 5:51 pm

Kende je Rabat nog niet? Er schijnt in Brazilië sinds begin jaren ‘70 ook een club te zijn, die zich naar Ajax vernoemd heeft en daar in de lagere regionen speelt.

Plaats reactie