Scouting, financiele zaken en toekomst

[Alexander]

En hoe denk je dat het precies het jaar erna zit dan? Als er volgend jaar geen CL wordt gehaald staat Ajax op rand van faillissement.

[Lionel]

En hoe denk je dat het precies het jaar erna zit dan? Als er volgend jaar geen CL wordt gehaald staat Ajax op rand van faillissement.

Helemaal niet. Een liquiditeitstekort is helemaal geen probleem als je weet dat er inkomsten tegenover staan.

Dat Ajax wat spelers heeft die niet voldoen en wat spelers teveel betaalt is een ander probleem maar we gaan niet failliet, Alexander. Ook niet als we de komende 100 jaar geen CL spelen.

[Trab]

En hoe denk je dat het precies het jaar erna zit dan? Als er volgend jaar geen CL wordt gehaald staat Ajax op rand van faillissement.

Helemaal niet. Een liquiditeitstekort is helemaal geen probleem als je weet dat er inkomsten tegenover staan.

Dat Ajax wat spelers heeft die niet voldoen en wat spelers teveel betaalt is een ander probleem maar we gaan niet failliet, Alexander. Ook niet als we de komende 100 jaar geen CL spelen.

Failliet gaan we natuurlijk niet. Maar je zal wel spelers moeten verkopen en verder moeten gaan met de jeugd. Ondertussen zullen Feyenoord en PSV steeds verder weglopen door de CL inkomsten. Talentvolle spelers zullen eerder voor die clubs kiezen met het oog op CL. Je ziet het ook met Babadi. Die had normaal gesproken voor Ajax gekozen. Maar ja, we staan 5e he? En die plek zie ik ons ook nog verspelen als we zo doorgaan.


Verzonden vanaf mijn iPhone met Tapatalk

[Lionel]

Natuurlijk moeten we presteren. Maar een liquiditeitstekort is niet heel gek. Zolang je maar geld (aan het einde van het jaar) krijgt. Ajax maakt toch winst? Dan is het geen probleem.

Er zijn weinig clubs die geen leningen hebben. Zal kijken of ik dat artikel van VI PRO kan vinden.

[Ajax Rules]

Ben benieuwd wat er allemaal gaat verdwijnen.

Wat kan Ajax ongeveer verdienen aan (realistische) uitgaande transfers?
- Ramaj: 25M (gerucht Zetterberg)
- Bergwijn: 25
- Rensch: 8
- Henderson: 6
- Berghuis: 4
- Akpom: 15
- Mikautadze: 13
- Conceicao: 10
- Sosa: 6
- Sanchez: 3
- Wijndal: 5
- Rulli: 6
- Sutalo: 18
- Medic: 3
- Gaaie: 3
- Gorter: 2
- Forbs: 14

(Dat is 166 miljoen. Lang niet iedereen zal vertrekken, maar ik verwacht wel een miljoen of 80 a 100 aan inkomsten. Het mooie is dat niemand echt onmisbaar is EN dat Ajax best ruim in de selectie-spelers zit (met een aantal jeugdspelers die niet veel minder zijn), waardoor je niet zo heel veel minder wordt en ook in de breedte aardig op orde blijft (wanneer dus niet iedereen uit dit rijtje vertrekt).

Dan ga ik er vanuit dat Ajax onderstaande spelers zal willen behouden. Wil je die ook verkopen, dan komt er uiteraard nog meer geld binnen:
- Taylor: 25
- Brobbey: 60
- Hato: 50

Ik denk dat het best snel mogelijk is om de selectie weer flink te versterken, mits er komende zomer wel goed wordt ingekocht en mits er een goede trainer aan het roer komt te staan.

[columbus]

En dan? 35 nieuwe spelers kopen en verwachten dat er in september een elftal staat?

[peter]

Ik zou in dit geval wel adviseren om niet weer een karrenvracht aan spelers te halen. Vier a vijf posities versterken en kiezen voor een juiste mix. Zou niet onverstandig zijn om wat ervaring in te kopen, maar dan wel ervaring die er voetballend ook bovenuit steken. Geen Henderson, Klaassen of Akpom, maar wel Tadic of Blind als voorbeeld toen ze terugkeerden.

[columbus]

Ik zou in dit geval wel adviseren om niet weer een karrenvracht aan spelers te halen. Vier a vijf posities versterken en kiezen voor een juiste mix. Zou niet onverstandig zijn om wat ervaring in te kopen, maar dan wel ervaring die er voetballend ook bovenuit steken. Geen Henderson, Klaassen of Akpom, maar wel Tadic of Blind als voorbeeld toen ze terugkeerden.

Dat denk ik en de te maken keuzes hoop ik dat ook.

Denk dat Ajax er Max 6 verkoopt en er 3/4 voor terug kan kopen. En hopelijk maken ze de juiste keuzes. Het zal ook volgend jaar nog een matig blijven denk ik, de ellende van de laatste 2 jaar los je m.i. niet in 1 zomer op.

[Ajax Rules]

Max 6 verkopen? Ik verwacht echt minimaal 10.

[Marillion]

Het gaat vooral om bedragen.

We moeten hopen dat we snel van spelers als Bergwijn, Forbs, Sutalo en Akpom afkomen tegen een mooie prijs. Dan komt er wat binnen.

Iemand als Medic raak je ook wel ergens kwijt. Sankt Pauli is gepromoveerd, misschien willen ze hem er wel weer bij. Maar dat brengt niet zoveel op natuurlijk.

[Yopii]

Ramaj: 25M (gerucht Zetterberg)

Dit kan ik me niet voorstellen. Ik denk eerder de helft.

Ik denk dat Farioli de spelers eerst wil meemaken. Dan kan hij bepalen wie hij wil gebruiken. Zou anders kunnen uitpakken dan wij denken.

[Lionel]

Max 6 verkopen? Ik verwacht echt minimaal 10.

Ik ook. Het heeft ook geen zin om spelers zonder toekomst hier te houden. Geef dan maar een zooi jeugdspelers de kans op de plekken 17-25 in de selectie.

[Liberty]

Maar je moet de nieuwe trainer wel de kans geven om de spelers te leren kennen en kijken wat hij er mee kan.

Ik weet dat heel veel Ajacieden kritisch zijn over de selectie, en terecht. Maar het is niet alleen maar brandhout. Spelers als Sosa, Sutalo, Ramaj en Mannsverk zou ik zeker een kans geven. Daarentegen zou ik Bergwijn en Berghuis wel lozen. Afgelopen seizoen heeft aangetoond dat je daarmee de oorlog niet gaat winnen.

[Ajax Rules]

Spelers als Sosa, Sutalo, Ramaj en Mannsverk zou ik zeker een kans geven. Daarentegen zou ik Bergwijn en Berghuis wel lozen. Afgelopen seizoen heeft aangetoond dat je daarmee de oorlog niet gaat winnen.

Bij Farioli spelen de backs vaak aan de binnenkant toch? Dat matcht totaal niet met het profiel van Sosa. Juist wel met het profiel van Rensch, maar die schijnt juist te vertrekken.

In het andere topic zegt de broer van Brobbey trouwens dat de speelwijze van Farioli perfect past bij Sutalo en Sandler. Die snap ik niet echt, want Sandler is enorm zeker aan de bal (wat dus inderdaad past bij de opbouw van achteruit) en Sutalo juist niet.

[WP_Legend]

Waarom wordt Sandler 2x genoemd dat is toch een drama verdediger?

[Liberty]

Spelers als Sosa, Sutalo, Ramaj en Mannsverk zou ik zeker een kans geven. Daarentegen zou ik Bergwijn en Berghuis wel lozen. Afgelopen seizoen heeft aangetoond dat je daarmee de oorlog niet gaat winnen.

Bij Farioli spelen de backs vaak aan de binnenkant toch? Dat matcht totaal niet met het profiel van Sosa. Juist wel met het profiel van Rensch, maar die schijnt juist te vertrekken.

In het andere topic zegt de broer van Brobbey trouwens dat de speelwijze van Farioli perfect past bij Sutalo en Sandler. Die snap ik niet echt, want Sandler is enorm zeker aan de bal (wat dus inderdaad past bij de opbouw van achteruit) en Sutalo juist niet.

Heeft Farioli een vast spelconcept? Hij is verdedigend ingesteld, maar dat zegt me niet of de backs dan aan de binnenkant moeten spelen of dat hij uitgaat van 3 verdedigers in het centrum.

Het moderne voetbal vraagt toch juist om opkomende backs. Op die leeftijd ga ik er vanuit dat Farioli wel van het moderne voetbal is. Of dat nou met 4 of 5 verdedigers is.

[Ajax Rules]

Heeft Farioli een vast spelconcept?

Dat is inderdaad een heel relevante en interessante vraag.

Hij is verdedigend ingesteld,

Volgens mij is hij helemaal niet verdedigend ingesteld. Hij zegt juist vooral op de aanval te trainen, en is erg van het balbezit en het domineren van wedstrijden. Ook zijn voorbeeldploegen zijn aanvallende ploegen. Ik denk dat jouw perceptie veel te maken heeft met het lage aantal goals van Nice dit seizoen, maar dat heeft dus veel te maken met de uitzonderlijke kloof tussen de expected goals en de daadwerkelijke goals.

Het moderne voetbal vraagt toch juist om opkomende backs. Op die leeftijd ga ik er vanuit dat Farioli wel van het moderne voetbal is. Of dat nou met 4 of 5 verdedigers is.

Er zijn meerdere manieren om (modern) voetbal te spelen. Ik heb gelezen dat hij bij Nice speelt met backs aan de binnenkant.

[Liberty]

Hij is verdedigend ingesteld,

Volgens mij is hij helemaal niet verdedigend ingesteld. Hij zegt juist vooral op de aanval te trainen, en is erg van het balbezit en het domineren van wedstrijden. Ook zijn voorbeeldploegen zijn aanvallende ploegen. Ik denk dat jouw perceptie veel te maken heeft met het lage aantal goals van Nice dit seizoen, maar dat heeft dus veel te maken met de uitzonderlijke kloof tussen de expected goals en de daadwerkelijke goals.

Daar kan je gelijk in hebben. De verdediging staat in ieder geval goed. Dat kunnen we in Amsterdam niet zeggen. Alleen dat zou al een verbetering zijn.

Het moderne voetbal vraagt toch juist om opkomende backs. Op die leeftijd ga ik er vanuit dat Farioli wel van het moderne voetbal is. Of dat nou met 4 of 5 verdedigers is.

Er zijn meerdere manieren om (modern) voetbal te spelen. Ik heb gelezen dat hij bij Nice speelt met backs aan de binnenkant.

Heb je op zich gelijk in. Al zijn de opkomende backs toch wel de norm, heb ik het idee.

[Wie kent Cees de Wolf nog?]

Heb op de.vroege ochtend zitten knippen en plakken: een longread van Follow The Money over het beleid bij Ajax van Tom Claessens en Eric Smit

Ajax-top negeerde scoutingsrapporten in periode Mislintat: alle aangekochte spelers scoorden onvoldoende

Ajax zit in een ongeëvenaarde crisis. Na een aantal wisselingen in de directie en de raad van commissarissen ontstond een machtsvacuüm, waarbinnen de nieuwe directeur voetbalzaken Sven Mislintat zijn gang kon gaan. De directie en raad van commissarissen keurden zijn twaalf aankopen goed, ter waarde van 115 miljoen – een recordbedrag. Geen van deze spelers had een positief advies van de scouting; veel van hen kregen zelfs een negatief advies. Dat blijkt uit onderzoek van Follow the Money. Toch hield Ajax zijn aandeelhouders voor dat alle checks en balances op orde waren.

De sfeer in de Amsterdam Zaal van de Johan Cruijff Arena is uiterst geladen. Susan Lenderink, die al drieënhalf jaar de financieel directeur van Ajax is, staat voor een van de spannendste toespraken uit haar carrière. Het is 17 november 2023 en dit is de algemene vergadering van aandeelhouders. Zo'n 200 mannen en vrouwen – die niet alleen belanghebbenden zijn, maar bovenal supporters – kijken haar aan.

Gewoonlijk is de aandeelhoudersvergadering een gezellige bijeenkomst, maar vandaag is alles anders. De aandeelhouders ruiken bloed. De afgelopen maanden waren de meest desastreuze uit de clubhistorie, zowel sportief als bestuurlijk.

PSV en aartsrivaal Feyenoord vernederden het eerste elftal, en zelfs laagvliegers als Fortuna Sittard en Almere City bleken een te grote horde. Ajax stond voor het eerst in zijn geschiedenis onderaan in de eredivisie.

Extra pijnlijk is dat Ajax die zomer een recordbedrag voor twaalf nieuwe spelers had neergelegd: 115 miljoen euro, evenveel als alle andere eredivisieclubs samen hebben uitgegeven. En allemaal presteren ze slecht. Ze waren gekocht door de nieuwe directeur voetbalzaken: Sven Mislintat.

Ook algemeen directeur Jan van Halst heeft alle reden om gespannen aan de bestuurstafel te zitten. Hij was afgelopen zomer de voetbalcommissaris, en dus hoofdverantwoordelijk voor het toezicht op de transfers. Zijn handtekening staat, net als die van Lenderink, onder alle aankopen.

Tot overmaat van ramp onthulde de NOS in september 2023 een mogelijk corrupte transactie van Mislintat. Hij schoof op het allerlaatste moment een Duitse zaakwaarnemer naar voren om een deal te beklinken – iemand die aandelen in een bedrijf van Mislintat had.

Direct na die onthulling gaf Ajax forensisch accountant KPMG en advocatenkantoor NautaDutilh opdracht om onderzoek naar mogelijke belangenverstrengeling te doen. Van Halst, die toen net als directeur was aangesteld, ontsloeg Mislintat nog dezelfde week.

Nu moet Lenderink de aandeelhouders tekst en uitleg geven. Ze doet uitgebreid verslag over de recente transfers en licht toe welke controles waren ingebouwd. Dat heeft ze nooit eerder gedaan, maar vandaag kan Lenderink er niet omheen.

De microfoon gaat de zaal door. Tal van aandeelhouders staan op, noemen hun naam, en stellen een kritische vraag. Lenderink pareert alles: de inkomende transfers zijn grondig nagelopen en alle checks en balances waren op orde. Er keek een ‘dealteam’ van zeker vijftien mensen mee, met juridische, financiële en voetbalexpertise, benadrukt ze. ‘Er is vastgesteld dat het geschetste proces heeft gewerkt, ook op de laatste dag.’

Bijna een half jaar later is het nog steeds malaise. Op 7 april 2024 wordt Ajax vermorzeld door aartsrivaal Feyenoord: 6-0, de grootste nederlaag van de Amsterdammers ooit.

Een dag later kondigt de club een nieuwe aandeelhoudersvergadering aan, op 21 mei. In de bijlage staat belangrijk nieuws: het onderzoek naar Sven Mislintat is afgerond. Op tweeënhalf kantje presenteert de rvc zijn samenvatting van het onderzoekswerk van KPMG. Het rapport zelf wordt niet gepubliceerd, omdat het ‘vertrouwelijke [..] en privacygevoelige informatie bevat’.

Die samenvatting staat haaks op Lenderinks uitspraken van november. Het rapport concludeert dat ‘alle sleutelposities in het voetbaltechnische domein kort voor of tijdens de Transferperiode zijn benoemd’. Anders gezegd: iedereen die er iets over te zeggen had, was net nieuw of moest nog aantreden. Daardoor hebben ‘de normale voetbaltechnische checks en balances niet adequaat [..] gefunctioneerd’. Het woord dealteam komt niet in de samenvatting voor.

De aandeelhouders hekelen het gebrekkige toezicht door de directie en rvc. Ook Gerben Everts, voorzitter van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), haalt in Het Parool hard uit. 'Wat hier wordt gepresenteerd is echt ongekend. Dieper kun je niet zinken.’ Vooral Lenderink moet het ontgelden. 'Zij verzekerde [de aanwezigen] in de laatste aandeelhoudersvergadering dat het transferproces goed is verlopen. Nu blijkt dat er van alles is misgegaan. Lenderink heeft gewoon gelogen.’

Everts vindt de positie van Lenderink onhoudbaar. ‘Als bestuurders liegen, kunnen ze niet verder in die functie.’

Sinds het ontslag begin 2022 van directeur voetbalzaken Marc Overmars, die zijn vrouwelijke collega’s met dickpics belaagde, bevindt de club zich in vrije val. Overmars was tien jaar lang de spil in het technische beleid, maar documenteerde zijn werkwijze nauwelijks. Bestuurders konden nergens op terugvallen om zijn formule te kopiëren.

In de periode daarna vertrokken allerlei sleutelfiguren binnen de club; succescoach Erik ten Hag, de chefs scouting en jeugdopleiding, en vier van de vijf commissarissen.

Het bestuur had moeite om Overmars te vervangen. Zijn post werd die zomer tijdelijk ingevuld door de onervaren Gerry Hamstra en Klaas-Jan Huntelaar, die prompt voor 108 miljoen aan nieuwe spelers aankochten. De overgebleven scouts werden steeds meer buitenspel gezet. Na een zeer matig seizoen concludeerden de directie en de rvc dat de club een sterke technisch directeur nodig had.

Aan het eind van het seizoen 2022/23 vond Ajax die eindelijk in Sven Mislintat, een Duitser. Hij heeft een voor Ajax atypische uitstraling: wilde haren, wijde kleren; hij verschijnt nooit in pak. Mislintat moet het van zijn persoonlijkheid hebben: hij is intelligent, eigenwijs, extravert en heeft veel overtuigingskracht. Bovenal heeft hij een innovatieve, datagedreven aanpak, die hem de bijnaam Diamantenauge heeft opgeleverd: hij kan talent herkennen waar anderen dat niet zien.

Dat laatste is cruciaal. In de eredivisie is Ajax derde geworden, waardoor het zich niet voor de Champions League kwalificeerde. De club loopt daardoor ruim 50 miljoen euro aan prijzengeld, televisierechten, sponsoring en kaartverkoop mis. Dat tekort moet op de transfermarkt worden opgevangen, en tegelijkertijd moet de club sportief weer aanhaken. Dan moet je creatief zijn.

Mislintat heeft ook kwalijke kanten. Uit onderzoek van NRC blijkt dat zijn vorige werkgever, VfB Stuttgart, Ajax waarschuwde. Samenwerken met Mislintat is niet makkelijk, en je kunt hem beter niet te veel ruimte geven. Ook Nederlands bekendste zaakwaarnemer Rob Jansen raadde Ajax af met hem in zee te gaan: ‘Ik weet zeker dat ze aan alle kanten gewaarschuwd zijn voor Mislintat, uit vele hoeken, waaronder ik. “Doe dit niet, het wordt een drama.”’

Mislintat wordt titulair directeur: hij krijgt geen tekenbevoegdheid. De enige andere bestuurder met een voetbalachtergrond is ceo Edwin van der Sar, maar die vertrekt een week na de komst van de Duitser. Zo begint Mislintat in een machtsvacuüm aan de transferperiode.

En de verwachtingen zijn hooggespannen: hij moet Ajax weer op de rails zien te krijgen.

Naast Mislintat buigen Lenderink en commercieel directeur Menno Geelen zich over de transfers. Bij haar aantreden werd Lenderink geprezen om haar 'ervaring en scherpe en proactieve houding', maar in de zomer van 2022 ging ze akkoord met 108 miljoen euro aan transferuitgaven voor spelers die vooral flops bleken. Geelen werkt al jaren bij de club en heeft een goede reputatie bij de achterban.

Dat ligt anders bij de vierde bestuurder, chief sports officer Maurits Hendriks, die pas een half jaar bij de club zit. Hij was eerder hockeycoach en heeft een breed takenpakket vol sportieve kwesties. Hij maakte zich in rap tempo impopulair door een herstructurering van de jeugdopleiding door te voeren.

De nieuwe voetbalcommissaris
Lenderink, Hendriks en Geelen beslissen niet alleen over transfers bij Ajax. Voor elke transfer boven de miljoen – en dat zijn ze bij Ajax allemaal – moeten niet alleen twee bestuurders, maar ook twee leden van de rvc tekenen. De spelers zijn het kapitaal van de club, en dus is de controle op de transfers de belangrijkste taak van de rvc. Zodoende heeft de rvc ook kennis van de voetbalindustrie nodig.

Precies die deskundigheid ontbrak toen Ajax begin 2023 de onderhandelingen met Mislintat begon. De rvc had net een nieuwe voorzitter, Pier Eringa, ex-bestuurder van een ziekenhuis en van ProRail. Ook de overige commissarissen hadden geen voetbalachtergrond. Niemand is echt vertrouwd met het technische deel van het voetbalbedrijf. (Denk aan zaken als jeugdspelers opleiden, een internationaal scoutingsapparaat onderhouden en samenwerking tussen trainers, medische staf en analisten op topsportniveau.)

Nagenoeg tegelijk met de komst van Mislintat vond de rvc gelukkig iemand die wel over die kennis beschikt: Jan van Halst. Zo'n twintig jaar eerder speelde hij zelf bij Ajax. Op het veld was de kale verdediger een kuitenbijter, daarbuiten een sympathieke man. Inmiddels was hij vooral bekend als analist in voetbalprogramma's, waar hij als een van de eersten uitgebreide tactische analyses aan de hand van videobeelden maakte. Hij had bovendien bestuurlijke ervaring in het voetbal: tussen 2016 en 2018 was hij commercieel en technisch directeur bij FC Twente.

De aanstelling van Van Halst heeft wel wat voeten in aarde. Bij Ziggo Sport verdient hij ongeveer een ton per jaar, maar die positie moet hij opgeven. De rvc wil hem daarvoor compenseren, maar bij Ajax worden commissarissen niet betaald. Dat verandert nu: de hele rvc krijgt voortaan salaris. Dat valt niet goed bij enkele leden van de bestuursraad, die daarom opstappen. Van Halst wordt, samen met Eringa, de bestverdienende commissaris.

Die bezoldiging past ook beter bij hun zware verantwoordelijkheid. De commissarissen zijn hoofdelijk aansprakelijk wanneer ze hun taak – toezicht houden – niet ‘behoorlijk’ vervullen. Voor Van Halst betekent dat: toezicht houden op Mislintat, met de bedrijfssstrategie van de club in het achterhoofd. Maakt Mislintat de goede keuzes met het geld van Ajax? Zet hij een gebalanceerd elftal neer, en zorgt hij voor doorstroming van jeugdspelers die later geld kunnen opleveren?

Checklist
Als onderdeel van die controle moet Van Halst nagaan of de voetbalafdeling gedegen overleg heeft gevoerd over de aankoop van spelers. Oud-commissaris Theo van Duivenbode legt Follow the Money de belangrijkste criteria uit zijn tijd uit: ‘De scouting moet een positief advies geven. Daarnaast moet de transfer financieel haalbaar zijn.’

Andere aandachtspunten voor Van Halst: belemmert een nieuwe speler de ontwikkeling van een ander talent? Kan een speler na een paar jaar met winst worden verkocht? Heeft Mislintat de best mogelijke prijs onderhandeld? Waren er betere spelers beschikbaar op dezelfde positie? En heeft een nieuwe speler draagvlak bij de technische staf?

Ook de integriteit van de betrokken spelersmakelaars is een belangrijk controlepunt. Vertegenwoordigen ze de spelers die ze doorverkopen wel echt, en zetten ze niet aan tot contractbreuk? Vanwege de waarschuwingen uit Stuttgart koesteren een aantal insiders argwaan jegens Mislintat. Ze gaven Van Halst zelfs een checklist om Mislintat in de gaten te houden, zoals Het Parool later zou onthullen. Bronnen van Follow the Money bevestigen deze gang van zaken.

Kort na zijn aantreden moet Van Halst zijn eerste grote beslissing nemen. Er was geen hoofdtrainer, en Mislintat droeg Maurice Steijn voor. Die heeft echter geen ervaring in de top en of hij Mislintat tegenwicht kan bieden, is de vraag. Maar Mislintat had een sterk argument: Steijn is een ‘overperformer’. Van Halst gaat akkoord.

Mislintat en Van Halst ontwikkelen een goede werkrelatie. Ook Susan Lenderink is blij met hem: in het begin van de transferperiode bezuinigt Mislintat op het salarishuis en focust hij op het verkopen van spelers om het begrotingstekort te dichten.

Maar dan verschijnen de eerste barsten. Mislintat schuift Arthur Beck naar voren om Eduard Spertsyan te benaderen, een Armeense middenvelder van het Russische FK Krasnodar. Spertsyans management – CAA Stellar – is stomverbaasd dat het via Beck met Mislintat moet onderhandelen. Mislintat vertelt de rvc niet dat Beck aandelen in zijn bedrijf Matchmetrics heeft. Van een insider hoort FTM dat de rvc niet eens weet heeft van Becks betrokkenheid bij de onderhandelingen.

Jan van Halst blokkeert die transfer na kritiek van de VEB en de Oekraïense voorzitter van de spelersvakbond Evgeniy Levchenko. Handelen met een Russische club is gezien de oorlog te omstreden.

Hij tekent wel voor de eerste spelerstransfer: de onervaren Benjamin Tahirović, voor liefst 7,5 miljoen euro. De scouts van Ajax moeten de aankoop uit de media vernemen. Met hen is niet overlegd. Er zijn ook helemaal geen scoutingsrapporten over Tahirović. Toch gaan de directie en de rvc akkoord.

Bij het overleg met de technische staf en de scouting laat Mislintat zich zelden zien. Hij gebruikt het scoutingssysteem niet eens. In plaats daarvan vertrouwt hij volledig op Matchmetrics, dat hij sinds jaar en dag gebruikt – en waar hij tevens aandeelhouder van is. Alleen hij en de nieuwe hoofdscout Kelvin de Lang, die pas halverwege de transferperiode aansluit, hebben er toegang toe. Mislintat gebruikt de indrukwekkende visualisaties uit de app om het bestuur van zijn aankopen te overtuigen.

Bij de start van de competitie heeft Ajax zijn elftal nog niet op orde. De belangrijkste spelers zijn vertrokken, en er zijn pas vijf nieuwkomers. Op belangrijke posities ontbreken spelers met het benodigde niveau. Pas dan komt Mislintat in actie: in recordtempo haalt hij de ene dure speler na de andere binnen. De totale uitgaven zijn 115 miljoen euro, een record. Elf van de twaalf spelers krijgen een langdurig contract: vijf jaar.

Van Halst tikt die deals af: opmerkelijk, aangezien alle spelers negatieve scoutingsadviezen kregen

Van Halst tikt die deals af: opmerkelijk, aangezien alle spelers negatieve scoutingsadviezen kregen. Follow the Money beschikt over het eindoordeel van alle scoutingsrapporten van Mislintats aankopen: geen van de twaalf spelers had een positieve aanbeveling.

De scouts kennen potentiële aankopen bij elke beoordeling – live of op video – een letter toe. A voor een speler met het gewenste niveau, B bij twijfel, C is niet goed genoeg. Wie een D krijgt, is volledig ongeschikt.

Geen van de spelers die Mislintat binnenhaalde, kreeg ooit een A; twee spelers werden zelfs nooit gescout. Alle gescoute spelers kregen minstens één keer een C. Twee spelers werden in alle rapporten te licht bevonden. Bovendien had de scouting op alle posities alternatieven met betere aanbevelingen geopperd.

In de samenvatting van het KPMG-rapport erkent de rvc dat in besmuikte termen: ‘in meerdere gevallen [heeft] afstemming met de afdeling scouting, de hoofdtrainer en de voetbalcommissaris slechts beperkt plaatsgevonden’.

Bovendien kocht Ajax deze spelers te duur in, ook naar hun eigen maatstaven. Zo schatte voetbaldatabase Transfermarkt, die Ajax als benchmark gebruikt, hun totale waarde op 77 miljoen, slechts twee derde van de betaalde prijs. Data van het Nederlandse bureau SciSports komt zelfs nog lager uit: 48,5 miljoen euro.

Van acht spelers kon Follow the Money ook de transferwaarde in Football Benchmark achterhalen (Ajax gebruikt ook dit product, dat door KPMG ontwikkeld is). Vier van hen hebben daarin lagere transferwaardes dan in Transfermarkt. Twee andere spelers komen er helemaal niet in voor. Alleen voor Šutalo en Sosa bedong Ajax een gelijke of lagere prijs.

De laatste benchmark die Ajax gebruikt, is die van de Twenty First Group, het headhuntersbureau dat Mislintat met Ajax in contact bracht. Zij willen hun data niet delen. Twenty First Group wil sowieso niet op vragen van Follow the Money reageren.

Lenderink presenteert deze drie benchmarks in haar presentatie van november 2023 aan de aandeelhouders. Opvallend is dat ze Matchmetrics niet noemt, terwijl dat scoutingsprogramma van Mislintat ook transferwaardes aan spelers toekent, en kennelijk zelfs de doorslag gaf.

Contractbreuk
Ook juridisch gaat het mis. Op de laatste dag van de transferperiode koopt Ajax Borna Sosa, die net als Spertsyan door CAA Stellar wordt begeleid. Maar Mislintat zet Sosa voor het blok: hij moet Stellar aan de kant zetten en inruilen voor (alweer) Arthur Beck. Lenderink en Van Halst mogen dat niet toestaan, want dan faciliteren ze contractbreuk: Sosa en Stellar hebben een vertegenwoordigingscontract tot november 2024.

Toch onderhandelen Mislintat en Lenderink de transfer uit met Beck, die volgens de FIFA-regels helemaal geen vertegenwoordigingsovereenkomst met Sosa mag hebben. Een uur voordat hij tekent, zegt Sosa zijn contract bij Stellar schriftelijk op. Stellar is furieus en stelt Ajax later aansprakelijk voor misgelopen inkomsten.

Ondanks al deze fouten en feilen in het transferproces gaan de directie en de rvc akkoord met de transfers. Onder elke deal staan de handtekeningen van twee bestuurders en twee commissarissen. Rvc-voorzitter Eringa geeft later toe dat de alarmbellen pas na de deadline afgingen, toen hoofdcoach Maurice Steijn in een persconferentie na een bloedeloze 0-0 tegen Fortuna Sittard zijn ongenoegen uitte.

De transfer van Sosa blijkt uiteindelijk de doodsteek voor Mislintat. Toen de NOS kort na de transferdeadline onthulde dat Mislintant zijn zakenrelatie de deal had ingefietst en er mogelijk sprake was van belangenverstrengeling, werd hij geschorst.

Ajax werpt de aantijging dat Lenderink over de checks & balances rond de transfers zou hebben gelogen ‘verre van zich’

Het KPMG-onderzoek dat daarop volgt, constateert – volgens de samenvatting van de rvc – ‘geen formele situatie van belangenverstrengeling [..] inzake de transfer van Sosa’. Aangezien Mislintat geen statutair bestuurder is, zijn de regels voor formele belangenverstrengeling bepaald in de interne reglementen van Ajax en Mislintats arbeidscontract, en niet via de regels die voor beursgenoteerde bedrijven gelden.

Op vragen van Follow the Money over de bestuurlijke gang van zaken gaat Ajax niet in: de club wil de aandeelhoudersvergadering van 21 mei afwachten. Wel werpt Ajax de aantijging van VEB-voorzitter Everts dat Lenderink zou hebben gelogen, ‘verre van zich’. ‘Haar mededelingen tijdens de vergaderingen van afgelopen november over de transacties respectievelijk het transferproces waren momentopnames, gerelateerd aan de jaarrekening en in afwachting van het onafhankelijke onderzoek [van KPMG].’

De blunders van de rvc zijn inmiddels al ruim een jaar bekend, zonder dat de hoofdrolspelers daarvan consequenties ondervonden. Advocatenkantoor Vissers Legal, gespecialiseerd in sportrecht, stelt dat ‘hoewel de conclusies uit het KPMG rapport zijn dat de rvc zijn taken rondom de goedkeuring van transfers niet overeenkomstig de interne reglementen heeft uitgevoerd, dit niet betekent dat er direct sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid’. Volgens Vissers Legal is er vooralsnog onvoldoende grond voor zo'n stap.

Wanneer wordt vastgesteld dat de rvc in strijd met de statuten of interne reglementen heeft gehandeld, moet vervolgens worden vastgesteld of er schade is geleden: hetzij door de nv Ajax, bijvoorbeeld doordat de vermogenspositie is verslechterd, dan wel door de aandeelhouders, als gevolg van een negatieve koersontwikkeling.

Leen Paape, hoogleraar corporate governance aan de Nyenrode Business Universiteit, meent dat – indien wordt vastgesteld dat Lenderink tijdens de aandeelhoudersvergadering loog over het toezicht op Mislintat – dat 'laakbaar' is. ‘Dat verhaal zou moeten zijn afgestemd met de rvc. Als dat niet is gebeurd of het niet klopt, heb je een probleem.'

De bestuursraad verleende de directie en de rvc in november geen decharge voor het boekjaar 2022/23

De bal ligt nu bij de vereniging Ajax, die 73 procent van de aandelen in de nv bezit, en de overige aandeelhouders. Zij kunnen goedkeuring van de jaarrekening weigeren, of het vertrouwen in de rvc opzeggen. Vooralsnog verleende de bestuursraad op de aandeelhoudersvergadering van 17 november de rvc en de directie geen decharge voor het boekjaar 2022/23; men wilde eerst de resultaten van het KPMG-onderzoek afwachten.

Paape: ‘In het ergste geval kunnen de aandeelhouders naar de Ondernemingskamer stappen en die laten vaststellen of er sprake is van wanbeleid. Bestuurders en toezichthouders kunnen dan persoonlijk aansprakelijk gesteld worden. Maar dan moeten de aandeelhouders wel aannemelijk maken dat gebeurtenissen tot schade hebben geleid en een negatief effect hebben gehad op de koers van het aandeel.’

Wat de situatie complexer maakt, is dat Van der Sar in juli 2023 vertrok: Ajax zat de hele transferzomer zonder algemeen directeur. Dat wreekte zich vooral wat betreft de governance, zegt Marilieke Engbers. Ze is boardroom-expert en schreef het boek Onder commissarissen. ‘Als er geen algemeen directeur is, neemt de rvc die positie als het ware over. Want iemand moet zorgen dat de bedrijfsstrategie wordt uitgevoerd, dat is de verantwoordelijkheid van die positie.’

De zoektocht naar een ceo is het onderliggende motief in de Ajax-crisis. Begin augustus 2023 werd Alex Kroes gepresenteerd, maar wegens een concurrentiebeding van zijn vorige club – AZ – zou hij pas in maart 2024 kunnen beginnen. Ajax probeerde AZ te vermurwen, maar tevergeefs. Eind augustus besefte de rvc dat er een tijdelijke ceo moest komen.

De rvc kwam met een eigenaardige oplossing. Jan van Halst, hoofdverantwoordelijk voor het toezicht op Mislintats beleid, werd door zijn mede-commissarissen aangesteld als interim-ceo. Hij zou niet meer in de rvc terugkeren.

Vervolgens kwam de aandeelhoudersvergadering van 17 november 2023. Daar werden twee ereleden voorgedragen voor de rvc: oud-clubvoorzitter Michael van Praag als nieuwe voorzitter, en voormalig KLM-topman Leo van Wijk. De twee zijn van stal gehaald om de ongekende crisis binnen de club te bezweren. Van Wijk: ‘We willen samen Ajax terugbrengen naar waar het hoort.’

Van Wijk werd tevens Ajax’ contactpersoon voor het onderzoek van KPMG, dat stroef verloopt. Mislintat verleent, anders dan Ajax eerder meldde, geen medewerking. Daardoor is de KPMG vrijwel geheel afhankelijk van de interne documentatie van Ajax. Bovendien laat KPMG zelf merkwaardige steken vallen. Zo worden enkele sleutelfiguren, waaronder oud-rvc-voorzitter Pier Eringa, niet ondervraagd.

In maart 2024 vertrok Van Halst bij Ajax. Tegenover FTM houdt hij de boot af: hij heeft met Ajax afgesproken de kwestie aan de woordvoerders over te laten. Twee dagen later zit hij bij voetbaltalkshow Rondo, een programma van zijn oude werkgever Ziggo Sport – en Ziggo is de hoofdsponsor van Ajax. Niemand legt hem het vuur aan de schenen. Van Halst krijgt zelfs complimenten, omdat hij niet wegliep voor zijn verantwoordelijkheden.

Een dag later kondigt Ziggo aan dat Van Halst weer als vaste analist bij de zender begint. Hij negeert verdere contactverzoeken van Follow the Money.

Meteen na het vertrek van Van Halst begint Alex Kroes als ceo. Twee weken later wordt hij geschorst. Vlak voor zijn benoeming blijkt hij 17.000 aandelen in de club – elk zo’n 10 euro – te hebben gekocht. Van Praag, de nieuwe voorzitter van de rvc, oordeelt snoeihard: ‘Als jij weet dat je ceo van een beursgenoteerd bedrijf wordt en je koopt aandelen zonder dat andere aandeelhouders dat weten, is dat handel met voorkennis. Dat is een misdrijf.’

Kroes reageert in een lang statement op LinkedIn. Hij zou nooit een geheim hebben gemaakt van zijn aandelen. ‘Sterker nog, ik heb in augustus vorig jaar Ajax erop gewezen dat ik dit pakket had en dat ik graag zou horen hoe hiermee om te gaan omdat ik mij de specifieke regels nog niet eigen had gemaakt. Die vraag is tot op heden niet beantwoord.’

De beslissing van de rvc kreeg brede kritiek. Zo stelde hoogleraar financieel recht Daan Doorenbos in Het Financieele Dagblad dat het verstandiger was om de casus eerst aan de AFM voor te leggen. ‘Het is niet aan een rvc om een bestuurder publiekelijk te betichten van strafbaar handelen.’

‘Als je bij zijn sollicitatie al weet dat Kroes een aandelenpakket heeft, is het je taak als rvc om door te vragen’

Volgens advocaat Evert Hoekstra van CKH advocaten, gespecialiseerd in ondernemingsrecht, had de rvc al veel eerder scherp moeten zijn. ‘Als je bij zijn sollicitatie al kennis hebt dat Kroes een aandelenpakket heeft, dan is het je taak als rvc om door te vragen. Op basis van wat we nu weten lijkt de rvc daar pas later op te hebben gehandeld. Ook na de aandeelhoudersvergadering op 17 november, waarbij het aandelenpakket van Kroes nota bene publiekelijk aan de orde is gesteld, is de rvc gewoon blijven stilzitten.’

Hoekstra is kritisch over de manier waarop Ajax het middel ‘schorsing’ heeft ingezet: Ajax deed dat met het aanvankelijke doel Kroes te ontslaan. ‘Een schorsing is bedoeld als tijdelijk middel om onderzoek te doen naar de gewraakte situatie en die leg je voor aan de AFM. De uitkomst van dat onderzoek bepaalt dan het vervolg. Bijvoorbeeld een ontslag wanneer de aanleiding wordt bevestigd.'

Van Praag en Van Wijk willen in aanloop naar de aandeelhoudersvergadering van 21 mei niet over Kroes of het KPMG-rapport uitweiden. Zij vinden het met name van belang dat de bestuurlijke rust terugkeert.

Dat leek niet te gebeuren. In het stadion scandeerden supporters massaal ‘Van Praag oprotten’ en ook op de burelen kwam men in opstand. Van Praag en Van Wijk voelden zich genoodzaakt een knieval te maken en lieten Alex Kroes terugkeren. Hij werd wel gedegradeerd: van ceo wordt hij technisch directeur, de opvolger van Mislintat.

Hoekstra vindt het opmerkelijk dat Kroes wordt geschorst en dan drie weken later een andere bestuursfunctie krijgt – terwijl het onderzoek naar zijn handelen nog niet is afgerond. ‘Overduidelijk was dat niet omdat Kroes al was vrijgepleit van handelen met voorkennis, maar om een eerdere foute beslissing – zijn schorsing, die veel ophef veroorzaakte – te maskeren. De rvc is gezwicht voor de druk van binnenuit, ik vind dat een brevet van onvermogen,’ aldus Hoekstra.

Zo belandde Kroes alsnog op de positie die hem twee jaar eerder was toebedacht. Indertijd zag Ajax hem als de gedroomde opvolger van Marc Overmars.

Op 21 mei, bij de buitengewone aandeelhoudersvergadering, staan de kwestie-Kroes en het KPMG-rapport centraal. Daar zal blijken of de vereniging de rvc genade verleent. Mosman, Schlick en Van Oevelen, de commissarissen onder wier toeziend oog Mislintat opereerde, kondigden hun vertrek al aan. De supportersvereniging riep Van Praag en Van Wijk op te vertrekken.

Bij de directie verdween vooralsnog alleen Maurits Hendriks van het toneel. Menno Geelen werd vorige week aangesteld als tijdelijk ceo, nadat de bestuursraad een andere kandidaat van Van Praag afwees.

De aandeelhouders zitten al in de warming-up. Ze stuurden een bezwaarbrief naar de rvc en de directie met ruim 60 vragen over het transferbeleid van de afgelopen twee jaar. Hoe de clubleiding zich verweert is van groot belang. Doet ze dat niet goed, dan volgt wellicht de stap naar de ondernemingskamer.

[Wie kent Cees de Wolf nog?]

Voor de volledigheid:

Voor dit onderzoek sprak Follow the Money met 27 bronnen binnen en rondom Ajax: werknemers en ex-werknemers, mensen die betrokken waren bij de transfers onder Mislintats leiding, aandeelhouders, spelersagenten die zaken deden met Mislintat, advocaten en experts op het gebied van governance.

Veruit de meeste bronnen wilden alleen op basis van anonimiteit spreken, omdat zij nog actief zijn bij de club, een geheimhoudingsverplichting hebben bij Ajax, of omdat ze in de toekomst nog zaken moeten doen met Ajax of Mislintat. Bovendien is de club met enkele betrokkenen nog in onderhandeling over een ontslagregeling en hangt Ajax een schadeclaim van een zaakwaarnemer boven het hoofd.

Niet alle informatie uit deze gesprekken konden we gebruiken. Regelmatig kregen we informatie van verschillende bronnen die zij van dezelfde bron bleken te hebben gekregen. We hebben uitsluitend gepubliceerd wat we elders konden verifiëren.

Daarnaast verzamelde Follow the Money informatie over de transfers die Mislintat uitvoerde, op basis van interne en openbare gegevens. Daarbij gaat het om transferbedragen, contractinformatie, scoutingsrapporten en transferwaardes (berekend aan de hand van de benchmarks die Ajax gebruikt).

Sven Mislintat reageerde niet op vragen van Follow the Money.

[Ajax Rules]

De meest logische conclusie is dat het toezicht heeft gefaald.

Toch bekruipt mij ook een beetje het tegenovergestelde gevoel als ik dit stuk lees. Namelijk dat Ajax als NV met al die regels en waakhonden en organen wel heel erg kwetsbaar is en dat ze wellicht beter af zouden zijn in een simpeler structuur. Dat lijkt onlogisch, omdat het probleem (in deze specifieke casus) meer lijkt dat er geen (effectief) toezicht was in plaats van een teveel aan toezicht. Maar richting de toekomst vraag ik me soms wel af hoe een voetbalclub ooit nog flexibel en daadkrachtig kan opereren in zo'n omgeving. Ik word al moe als ik dit stuk lees.

[Yopii]

Het is geen misdaad om de scouting te passeren, vooral niet als die onvolledig is (geen hoofd scouting tot ver in de transferperiode) en de scouts onderling ruzie maken.

Het passeren van de scouting is een oud verhaal, dat gebeurt keer op keer bij Ajax. Overmars deed dat net zo goed. Een TD denkt al snel dat hij het beter weet.

Het punt is: hoe handel je slagvaardig als de halve club wil meepraten?

[Wie kent Cees de Wolf nog?]

Bij het stuk zat een overzicht wat ik helaas niet goed kon integreren; daaruit blijkt dat geen énkele transfer door de scouting werd gezien als een serieus goede aankoop. In het A, B, C en D beoordelingsmodel scoorde geen enkele speler een A.,Akpom, Forbs en Sutalo scoorde de meeste B’s. Tahirovic en Ramaj werden niet beoordeeld. Medic en Mannswerk scoorden ook D’s.

[Yopii]

Wat zal een Klaiber gescoord hebben?

Er wordt altijd zo gemakkelijk gezegd dat de scouting even groen licht moet geven. Dat is wat simpel. Het gaat er uiteindelijk om dat TD, technische man in de RVC en scouts elkaar vertrouwen maar desondanks kritisch op elkaar blijven. In deze situatie was daarvan totaal geen sprake.

Overigens ook eerder niet: Overmars deed wat hij wilde, zeker in het begin. Danny Hoessen had vast ook geen A'tjes. Later zette hij zijn eigen mensen neer in de scouting. Dan ligt het al anders.

Kijk je naar de jeugdscouting, dan heeft Overmars jarenlang vele miljoenen uitgegeven aan Deense jeugdspelers, omdat hij een blind vertrouwen had in John Steen Olsen. Die jongens zijn bijna allemaal mislukt.

De voetbalwereld zou er heel anders uitzien als dit scenario werkte: scouts schatten talent juist in, TD en scouts zitten op één lijn, de club haalt spelers die complementair zijn. Het boeiende en vaak frustrerende is dat het zo niet werkt. De realiteit is weerbarstig.

[peter]

Schip blijft, volgens de Telegraaf, aan als adviseur in de voetbaldriehoek met Kroes en de nieuwe trainer. In het technisch hart dus.

Wat mij betreft totaal overbodig. Hoeveel adviseurs en directeuren willen we wel niet hebben joh?