Donderdagdiscussie: is Marc Overmars nog steeds te zuinig?
In de rubriek ‘donderdagdiscussie’ wordt een actueel gespreksonderwerp in de voetbalwereld besproken aan de hand van feiten, cijfers en statistieken. Deze week gaat het over de vraag of Marc Overmars nog altijd een toonbeeld van zuinigheid is.
Na een transferperiode waarin Ajax voormalig basiskrachten Riechedly Bazoer (VfL Wolfsburg), Anwar El Ghazi (Lille), Nemanja Gudelj (TJ Teda) en Mitchell Dijks (Norwich City) van de hand deed en slechts David Neres (São Paulo) terughaalde, ligt Overmars ouderwets onder vuur in Amsterdam. Het voornaamste verwijt aan de voetbaldirecteur is dat hij wel erg zuinig is op de transfermarkt.
Dat rechtvaardigt de vraag die deze week centraal staat in de donderdagdiscussie: is Marc Overmars nog steeds te zuinig?
Ja, Overmars houdt onnodig de hand op de knip
1. Marc Overmars heeft dit seizoen met Ajax bijzonder veel geld ontvangen voor transfers. Met de verkoop van het geraamte van het team dat Frank de Boer in zijn laatste jaar opstelde, werd ongeveer tachtig miljoen euro opgehaald. Met Davinson Sánchez, Mateo Cassierra, Hakim Ziyech en David Neres werd slechts een deel van dat bedrag opnieuw geïnvesteerd in de selectie. Daarnaast besloot Ajax om Tim Krul en Bertrand Traoré te huren. Eerstgenoemde speelde geen enkele wedstrijd in het eerste elftal en heeft inmiddels onderdak gevonden bij AZ. Heiko Westermann kwam transfervrij binnen.
Uitgaande transfers Ajax
Speler Geschat bedrag
Arek Milik €32 miljoen
Jasper Cillessen €13 miljoen
Riechedly Bazoer €12 miljoen
Anwar El Ghazi €9 miljoen
Nemanja Gudelj €5,5 miljoen
Viktor Fischer €5 miljoen
Mike van der Hoorn €2,5 miljoen
Ricardo van Rhijn €1,8 miljoen
Lucas Andersen €1,5 miljoen
Sheraldo Becker €0,2 miljoen
Totaal €82,5 miljoen
Daarmee lijkt Overmars voor de vierde keer in vijf seizoenen een plus van meer dan tien miljoen euro te gaan noteren op de transferbalans. Uit het jaarverslag blijkt dat in 2012/13 de netto transferopbrengst (resultaat vergoedingssommen – afschrijvingen vergoedingssommen) van Ajax 12,8 miljoen was. In de twee jaar daarna was dat respectievelijk 12,6 en 15,6 miljoen. Vorig seizoen noteerden de Amsterdammers onder de streep een transferverlies van twee miljoen. Dit lijkt het beeld te rechtvaardigen dat Overmars erg zuinig omgaat met de beschikbare financiële middelen.
2. Slechts weinig clubs in Europa staan er financieel zo ontzettend florissant voor als Ajax. In de periode dat Overmars actief was als directeur groeide het eigen vermogen van de Amsterdammers van 55 tot circa 110 miljoen. Dit bedraagt meer dan zestig procent van het balanstotaal, wat betekent dat Ajax de schulden makkelijk kan aflossen met de eigen bezittingen. Hierbij moet de kanttekening gemaakt worden dat het eigen vermogen vertekend wordt door de beursgang. Die heeft ooit 109 miljoen opgebracht en staat daarmee praktisch gelijk aan de huidige Amsterdamse buffer.
Dat Ajax veel eigen vermogen heeft, betekent niet automatisch dat de club ook veel geld kan uitgeven. Wanneer de Amsterdammers in een hypothetisch voorbeeld een doorgebroken jeugdspeler verkopen voor tien miljoen, dan neemt het eigen vermogen direct toe met dat bedrag. Alleen is dat geld vaak niet direct in kas, omdat veel transfers plaatsvinden op basis van afbetalingen. Voor de financiële slagkracht op de korte termijn kan daarom beter gekeken worden naar liquide middelen dan naar eigen vermogen. Ook op dat punt hoeft Overmars zich echter geen zorgen te maken, want in de zomer van 2016 had Ajax zeventig miljoen in kas.
Overmars heeft door deze financiële buffers de mogelijkheid om fors te investeren. Het doel van een voetbalclub is immers uiteindelijk om te presteren op het veld, niet om zwarte cijfers te schrijven. Van de mogelijkheden om gericht de selectie te versterken, maakt Overmars slechts in beperkte mate gebruik. Gezien de afgelopen twee transferperiodes gaan de reserves van Ajax namelijk ook dit jaar weer toenemen in plaats van afnemen.
Nee, zo zuinig is Overmars niet
1. Dit seizoen heeft Marc Overmars met Hakim Ziyech en David Neres twee van de duurste aankopen in de clubgeschiedenis binnengehaald. Dat is geen incident, want de directeur met de bijnaam Marc Netto heeft al flink wat vaker de portemonnee getrokken. In juni stond de post vergoedingssommen – die de totale aankoopwaarde van de selectie minus reeds gedane afschrijvingen representeert – op het hoogste punt van de laatste tien jaar bij Ajax. Dat was nog vóór de investeringen in Ziyech, Krul, Westermann, Traoré en Neres. Wanneer binnenkort de halfjaarcijfers gepresenteerd worden, kan dus opnieuw een stijging verwacht worden.
Daar hoort de constatering bij de dagelijkse werkelijkheid voor voetbalbestuurders niet gelijkstaat aan die in een computerspel. Ajax heeft geen transferpotje waar bij een verkoop geld inkomt en bij een aanwinst geld uitstroomt. Bij voetbaltransfers worden de kosten over een langere periode uitgesmeerd, terwijl de baten direct in het resultaat verwerkt worden.
Een rekenvoorbeeld met de transfers van El Ghazi en Neres. Ongeacht de constructie van de deal met Lille gaat de gehele opbrengst van El Ghazi al mee in de cijfers van 2016/17. De kosten voor Neres worden echter afgeschreven over zijn contractduur van 4,5 jaar. Uitgaande van een basisbedrag van twaalf miljoen kost zijn transfer Ajax boekhoudkundig in de huidige jaargang slechts 1,33 miljoen (want een negende deel van zijn contractperiode is verstreken). Oftewel, het verkopen van El Ghazi en het terughalen van een duurdere vervanger met Neres levert Ajax in dit boekjaar winst op. De kosten van Neres drukken vooral in de volgende vier jaar het resultaat.
De boekhoudkundige werkelijkheid rond de transfers van Anwar El Ghazi en David Neres. De kosten van Neres worden uitgesmeerd over 4,5 jaar.
Hoe hoger de afschrijvingen op transfers zijn, hoe vervelender het is voor een opleidingsclub als Ajax. In de Nederlandse markt – waar zonder Champions League-voetbal de inkomsten niet hoog genoeg zijn om structureel winst te maken – dwingt kopen namelijk tot verkopen. Wanneer Ajax de kosten voor Neres en consorten ook in de komende jaren wil dekken, moeten daar immers lucratieve uitgaande transfers tegenover staan.
Dus als net als afgelopen zomer vlak voor het sluiten van de markt een grote club komt met een zak geld voor een sterkhouder van Ajax, dan kan Overmars door zijn uitgavenpatroon eigenlijk geen nee zeggen. Tenzij hij de commissarissen en aandeelhouders kan overtuigen dat het een goed idee is om in te gaan teren op het riante eigen vermogen.
2. In tegenstelling tot de beeldvorming is het totaalbedrag waarvoor de Ajax-selectie in de boeken staat aanzienlijk hoger dan bij PSV en Feyenoord. Opnieuw geldt hierbij dat dit nog voor de miljoeneninvesteringen in Ziyech en Neres is. Op het gebied van salarissen zijn de Amsterdammers bovendien al jaren koploper in de Eredivisie.
De boekwaarde van de Ajax-selectie is sinds de aanstelling van Marc Overmars in 2012 flink gestegen, wat wijst op flinke investeringen in de selectie.
Zelfs relatief gezien zijn de spelerskosten bij Ajax hoger dan bij Feyenoord. Waar de salarissen en afschrijvingen op transfers in Amsterdam 66 procent van de omzet bedragen, is dat in Rotterdam 61 procent. Mede vanwege het uitkeren van kampioenspremies ligt dat percentage bij PSV met 72,5 nog hoger. Wanneer een directeur in Nederland zuinigheid verweten moet worden, zou dat dus misschien wel Martin van Geel in plaats van Marc Overmars moeten zijn. (Pieter Zwart)
Data via Opta Sports
